هم نشین
مصاحبت با یک دوست خوب و شکیبا، همچون وزش نسیم دل انگیزی است.
هم نشینی با یک دوست خوب و بردبار، مانند وزش نسیم دل انگیزی است.
دیدار یار غایب، دانی چه ذوق دارد؟ اَبری که در بیابان بر تشنهای ببارد
آیا میدانی دیدن دوست گم شده چقدر ذوق و شوق دارد؟ لذت آن، مانند لذت باریدن ابری است که بر بیابان بر موجودات تشنه میبارد. همان طوری که بارش باران در بیابان همه موجودات را خوشحال میکند، دیدن دوبارۀ یار غایب نیز انسان را خوشحال میکند.
تنهایی، یکی از سنگین تر مصائب است.
یکی از سخت ترین و دشوارترین مشکلات، بدون دوست بودن است.
ذوقی چنان ندارد. بیدوست زندگانی.
زندگی بدون دوست و یار و همدم، لذت بخش و شور انگیز نیست.
چه بسیارند کسانی که لاف دوستی میزنند اما در حقیقت گرگهایی در جامۀ گوسفندان هستند.
انسانهایی که ادعای دوستی میکنند، فراوانند؛ در حقیقت این گونه افراد، گرگ صفتهایی هستند که در لباس دوست ظاهر شدهاند.
تا توانی، میگریز از یار بد یار بد بدتر بود از مار بود
تا جایی که میتوانی و امکان دارد از هم نشینی و دوستی با انسانهای بد پرهیز کن؛ زیرا دوست بد از مار زهر دار هم خطرناک تر است.
مار بد، تنها تو را بر جان زند یار بد، بر جان و بر ایمان زند
مار فقط به جسم تو آسیب و صدمه میرساند، اما دوست و هم نشین بد، هم به جسم و هم به روح و ایمان و اعتقادات تو آسیب میزند.
با بدان کم نشین که صحبت بد گرچه پاکی، تو را پلید کند
با انسانهای بد و بد نام هم نشینی، نکن، زیرا هم نشینی با این گونه انسانها باعث تأثیر رفتارهای ناپسند آنها در تو میشود. حتی اگر پاک نباشی.
آفتابی بدین بزرگی را لکهای ابر، ناپدید کند
آفتاب بزرگ و با عظمت را گاهی تکهای ابر ناپدید میکند. (هم نشینی با انسانهای بد هم هر چند که ما پاک باشیم، باعث ناپدید شدن پاکی ما میشود.)
هر که با بدان نشیند. اگر نیز طبیعت ایشان در او اثر نکند، به طریقت ایشان متهم گردد
هر کس با انسانهای بد هم نشین شود، اگر اخلاق ناپسند و رفتارهای زشت این گونه افراد در وی اثر نگذارد، به پیروی از راه و روش آنها و همراهی با آنها متهم میشود.
پسر نوح با بدان بنشست خاندان نبوتش گم شد
پسر حضرت نوح (ع) به خاطر هم نشینی با انسانهای بی دین و بت پرست، اصالت اصلی خود را که از خانوادۀ پیامبران و خدا پرست بود، از دست داد.
سگ اصحاب کهف، روزی چند پی نیکان گرفت و مردم شد!
سگ اصحاب کهف (یاران غار) به دنبال انسانهای خداشناس و خوب رفت و مانند آنها دارای ویژگیهای انسانی شد.
هم نشین تو از تو به باید تا تو را عقل و دین بیفزاید
همنشین و دوست تو باید از تو بهتر و بالاتر باشد، تا باعث رشد و تعالی عقلی و علم و دین تو شود.
خودارزیابی صفحه 33
1- در متن درس، چه کسانی به عنوان مشاوران خوب، معرّفی شده اند؟
پدر، مادر، معلمان دلسوز، مربیان با تجربه
2- به نظر شما چرا سعدی، پسر نوح (ع) را با سگ اصحاب کهف، مقایسه کرده است؟
سعدی به تأثیر هم نشینی اشاره دارد و اینکه اگر انسان از خانواده مهمی هم باشد، دوست و همنشین بد میتواند او را از آن خانواده دور کند. همچنین میخواهد تأثیر هم نشین خوب را نیز یادآور شود اگر انسان خانواده و تبار والایی هم نداشته باشد، به واسطه هم نشینی با انسانهای خوب و ارزشمند، ارزشمند و والا میشود، چون هم نشینی تأثیر خود را میگذارد
3- چرا باید از معاشرت با همنشین بد، پرهیز کرد؟
هم نشینی و معاشرت با انسانهای بد، اگر چه تأثیر مستقیمی بر ما ندارد اما تأثیر غیر مستقیم دارد
4- در انتخاب دوست به چه کسانی میتوان اعتماد کرد؟
کسانی که ما را از هویت و اصالتمان دور نمیکنند، ارزشها را برایمان بیارزش جلوه نمیدهند، نگاههای متفاوت به زندگی دارند، باعث مثبت اندیشی در رفتار و کردار ما و نیز تقویت فکر و اندیشه ما میشوند.
گفت و گو صفحه 34
1- دربارۀ آیات، روایات و داستانها و اشعار دیگری که دربارۀ دوستی و دوست یابی دورۀ نوجوانی شنیده یا خوانده اید، گفتوگو کنید.
بزرگان در زمینۀ دوست و دوست یابی هم عقیدهاند. آنها دوست را نعمت و ارزش و احترام دوست را بر خود واجب میدانند. توصیه به داشتن دوست خوب میکنند و از داشتن دوست بد بر حذر میدارند. برای مثال حافظ میفرماید:
درخت دوستی بنشان که کام دل به بار آرد نهال دشمنی بر کن که رنج بیشمار آرد...
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است با دوستان مروت، با دشمنان مدارا....
2- دربارۀ بیت زیر، گفتوگو کنید و نتیجه را به کلاس گزارش دهید
دیدار یار غایب، دانی چه ذوق دارد؟ اَبری که در بیابان بر تشنهای ببارد
ذوق و شوقی که انسان از آمدن و دیدن یار غایب خود دارد شادابی و خوشحالی خاصی را به ما منتقل میکند و مانند ذوق و شوق موجوداتی است که در بیابان زندگی میکنند و ابر بارانی بر آنها میبارد. لذت دیدن دوست غایب شاید یکی از لذت بخش ترین اتفاقهای دنیا باشد. لذتی که نمیتوان آن را با هیچ چیز دیگر جایگزین کرد.
نوشتن صفحه 35
1- حرفهای جدول را به گونهای به هم بپیوندید که واژه هایی از متن درس به دست آید.
م | ص | ا | ء | ب | ط |
ع | خ | خ | ا | س | ر |
م | س | ء | ل | ه | ی |
ی | ا | ل | ذ | و | ق |
ق | خ | ص | ا | ل | ت |
حروف پشت سرهم جدول: طریقت، ذوق، مصائب، خصال
حروف جدا از هم جدول: خصلت، سلامت، واقع، خوب و...
2- کلمۀ مناسب را با توجّه به جمله، انتخاب کنید.
الف) تنهایی یکی از ........... . مصائب است. (سنگین، سنگینتر، سنگینترین )
ب) یار بد،......... . بودَ از مار بد. (بد، بدترین،بدتر)
ج) سقفی بیستون و این .................. . است. (عجب، عجبتر، عجبترین)
د) میهن ما .............. . از هر کشور دیگر جهان است. (زیبا، زیباتر، زیباترین)
3- دو نمونه پرسش اِنکاری از درسهای پیشین بیابید و بنویسید.
1- که تواند که دهد میوۀ الوان از چوب؟ یا که داند که بر آرد گل صد برگ از خار؟
2- دیدار یار غایب دانی چه ذوق دارد؟ ابری که در بیابان بر تشنهای ببارد
4- مفهوم کلّی حکایت زیر را در یک بند بنویسید.
یکی از بزرگان، پارسایی را گفت: «چه گویی درحقِ فلان عابد که دیگران درحقِ وی به طعنه، سخنها گفته اند.» گفت: «بر ظاهرش، عیب نمیبینم و در باطنش، غیب نمیدانم»
درباره دیگران زود قضاوت نکنیم، حرفهای دیگران را ملاک قضاوت خود قرار ندهیم. روی عیبهای دیگران تکیه نکنیم و...
فرصتی برای اندیشیدن صفحه 40
1- مقصود نویسنده از جملۀ، «افراد بینا، کم میبینند» چیست؟
یعنی کمتر به آنچه میبینند توجه میکنند، کمتر به دیدههای خود فکر میکنند. با تمام وجود یک پدیده را نمیبینند و آن را درک نمیکنند.
2- اگر شما فرصت کوتاهی برای استفاده از حس شنوایی داشتید، چه میکردید؟
من خوب به صداها گوش میکردم، سپس آنها را درک میکردم و میفهمیدم، با تمام وجودم احساسشان میکردم و تا جایی که میتوانستم با آن صداها هم حس میشدم و لذت میبردم.
خیلی خیلی عالی💜