گام به گام علوم تجربی نهم | فصل 7: آثاری از گذشته زمین

دربارهٔ علل انقراض دایناسورها، شرایط محیط زیست و زمان حیات آنها اطلاعات جمع آوری کنید و نتیجه را به صورت روزنامه دیواری، ارائه نمایید.

زمان حیات: از حدود 230 میلیون سال پیش (قبل از دوره تریاس) تا حدود 65 میلیون سال پیش ( آخر دوره کرتاسه) برای بیش از 160 میلیون سال حاکم زمین بودند.

شرایط محیط زیست: آب و هوای کره زمین گرم و ملایم بوده است و اکسیژن هوا حدود 35 % بوده است.

علل انقراض: به اعتقاد برخی فسیل شناسان اصابت شهاب سنگ‌های متعدد به زمین، آتشفشان‌های مهیب و پرقدرت شبه قاره هند و نهایتاً تغییرات آب و هوایی در پایان دوره "کریتاسیوس" همگی در نابودی دایناسورها نقش داشتند.

در کدام سنگ‌های زیر، احتمال وجود فسیل وجود دارد؟ دلیل خود را بنویسید.

الف) 

ب) 

الف) این سنگ حالت لایه لایه دارد و بنابراین سنگ رسوبی است. در سنگ‌های رسوبی، شرایط برای تشکیل فسیل مناسب‌تر است.

ب) شکل ظاهری این سنگ، شبیه سنگ‌های آذرین است. سنگ‌های آذرین در دما و فشار بالا تشکیل می‌شوند و در نتیجه هر گونه اثری از جسد جانوران یا فسیل آنها در این سنگ‌ها از بین می‌رود.

به نظر شما تنوع و تعداد فسیل‌ها در محیط‌های دریایی بیشتر است یا بیابان‌ها؟ چرا؟

در محیط‌های دریایی تنوع و تعداد فسیل‌ها بیشتر است. زیرا؛

1- شرایط مناسب محیطی: جسد جانداران به علت رسوب گذاری شدید از عوامل تجزیه کننده دور می‌ماند.

2- تنوع جانداران: در دریا گوناگونی جانداران بیشتر از محیط‌های خشکی است.

تنهٔ درخت فسیل شده را با تنهٔ آن قبل از فسیل شدن، از نظر شکل ظاهری و ترکیب مواد سازنده مقایسه کنید.

شکل ظاهری: رنگ قهوه‌ای تنه درخت به رنگ‌های خاکستری و سفید تغییر می‌یابد.

ترکیب مواد: مواد سلولزی تنه درخت با مواد معدنی سیلیسی یا آهکی جایگزین می‌گردد.

با جست‌وجو در اینترنت تصویر نمونه‌هایی از فسیل جانداران مختلف تهیه و در کلاس ارائه کنید.

به عهده دانش آموز

در شکل زیر اگر در لایه B فسیل راهنمایی به سن ۲۵۰ میلیون سال و در لایهٔ D فسیل‌هایی با سن ۲۰۰ میلیون سال وجود داشته باشد:

الف) سن تقریبی لایه‌های C و E چقدر است؟

سن لایۀ E کمتر از لایه D است در نتیجه سنی حدود 170 میلیون سال دارد.

ب) سن رگهٔ آذرین F را با سایر لایه‌ها مقایسه کنید.

چون همه لایه‌ها را قطع کرده است، بنابراین، پس از سایر لایه‌ها به وجود آمده است. ممکن است بر اثر ایجاد گسل و پر شدن گسل با مواد مذاب تشکیل شده باشد، پس سن این لایه از همه کمتر و در حدود 100 میلیون سال تخمین زده می‌شود.

در علوم هشتم با سنگ‌های تبخیری آشنا شدید. به نظر شما این سنگ‌ها در چه نوع آب وهوایی تشکیل شده‌اند؟

سنگ‌های تبخیری: آب و هوای گرم و خشک، سنگ‌های تبخیری معمولاً به نواحی خشک با عرض جغرافیایی پایین، جائی که درجه حرارت خیلی بالا، رطوبت نسبی پایین و تبخیر خیلی بیشتر از بارندگی است، محدود می‌شوند. تا آب تبخیر شده و مواد محلول در آن به شکل بلور جدا شوند.

معادن سنگ نمک و سنگ گچ موجود در استان سمنان که در گذشته تشکیل شده‌اند، بیانگر چه نوع آب وهوایی‌اند؟ چگونه به این نتیجه رسیدید؟

معادن سنگ نمک و سنگ گچ: آب و هوای گرم و خشک، سنگ نمک و سنگ گچ خود نوعی سنگ تبخیری هستند. این سنگ‌ها معرف آب و هوای خشک منطقه در زمان تشکیل سنگ می‌باشند. دریای محل تشکیل چنین سنگ‌ها، دریاهای بسته با تبخیر فراوان بودند.

امروزه مرجان‌ها در چه نوع محیطی از نظر عمق دریا و دمای آب زندگی می‌کنند؟ به نظر شما وجود فسیل مرجان در لایه‌های رسوبی کوهستان، بیانگر چه محیطی در گذشته است؟ دربارهٔ این موضوع با یکدیگر گفت‌وگو کنید.

مرجان‌ها در دریاهای گرم و کم‌عمق زندگی می‌کنند مانند خلیج فارس نشانگر آن است که لایه‌های رسوبی آن کوهستانی زمانی بخشی از رسوبات منطقه کم‌عمق یک دریای گرم بوده است که با گذشت زمان به سنگ تبدیل شده است و پس از چین‌خوردگی به شکل کوه درآمده است.