گام به گام علوم تجربی نهم | فصل 13: جانوران بی مهره

با توجه به آنچه دربارهٔ اسفنج آموختید، طرح ساده ای از بدن اسفنج را رسم کنید و با توجه به آن چگونگی تغذیه و تنفس و دفع مواد زائد آن را توضیح دهید.

سلول های رشته دار با حرکت رشته ها سبب ورود آب از روزنه ها به حفره درونی می شوند در هنگام جریان آب به حفره داخلی اکسیژن و مواد غذایی از آب گرفته شده و مواد زائد به آب داده می شود سپس آب از سوراخ بالایی اسفنج خارج می گردد.

بیشتر کرم های انگلی از طریق آب و غذا وارد بدن ما می شوند. برای جلوگیری از ورود آنها چه نکات بهداشتی را باید رعایت کرد؟ در این باره از منابع معتبر اطلاعاتی را جمع آوری و گزارش آن را در کلاس ارائه کنید.

1- بررسی گوشت ها و موادغذایی توسط دامپزشکان

2- شستن و ضدعفونی مواد غذایی (میوه ها و سبزی ها)

3- پختن خوب گوشت ها و سبزیجات

4- گندزدایی و تصفیه آب ها و عدم آشامیدن مستقیم آب رودخانه ها

5- رعایت بهداشت فردی (شست وشوی دست ها و گرفتن ناخن ها)

الف) دربارهٔ نقش کرم های خاکی در حاصلخیزی خاک و استفاده از آنها برای تولید کود اطلاعاتی را جمع آوری و گزارش آن را در کلاس ارائه کنید.

الف) اثرات بیولوژیک:

با خوردن مواد آلی و لجن فاضلاب ها و زباله ها، تولید فضولاتی می کند که هوموس کرم گفته می شود و با خوردن باکتری های بی هوازی و مضر خاک، باکتری های اَزُته پرورش می دهند.

ب) اثر مکانیکی و فیزیکی:

1) حفره دار کردن خاک

2) انتقال ذرات ریز آلی و معدنی سطحی و عمق خاک به منطقه رشد گیاهان.

3) ایجاد پایداری بیشتر خاک

4) تجزیه مواد زائد و باقی مواد زائد و باقی مانده گیاهی.

5) ایجاد PH مناسب در خاک.

6) جذب آفت کش های موجود در خاک و مقاومت در برابر آنها.

ب) در طب سنتی از زالو استفاده می شد؛ در پزشکی نوین نیز به آن رو آورده اند. در مورد استفاده از زالو در پزشکی نیز اطلاعاتی را جمع آوری کنید.

از 2500 سال پیش از زالو برای درمان سردرد، تب، آبسه، زخم های عفونی، ورم ها، هموروئید و جدیداً برای درمان فشارخون استفاده گردیده است. از مادهٔ ضد انعقاد هیرودین بزاق زالو در کاهش فشارخون رگ ها و همچنین پس از عمل جراحی آنژیوپلاستی قلب و بیماری های کرونری و خطرات جراحی و حملات قلبی استفاده می گردد امروزه در رفع چروک های پوست - تحریک نورون ها از طریق ترشحات زالو، آلزایمر و پارکینسون را شروع به درمان کرده اند.

اگر در محیط زندگی شما یا آزمایشگاه مدرسه، ملخ وجود دارد، یک نمونه از آن را به کلاس بیاورید و با ذره بین مشاهده کنید. چشم های مرکب، ساده، شاخک ها، شش عدد پا، دو جفت بال، قطعات بدن به ویژه شکم، سوراخ های تنفسی در ناحیهٔ شکم و اندام های تولید مثلی را ببینید.اگر نمونهٔ شما زنده است، می توانید آن را در طبیعت رها کنید؛ ولی اگر زنده نیست؛ روی آن الکل بریزید و در یک ظرف سربسته، نگهداری کنید.

در ملخ دو چشم مرکب و سه چشم ساده وجود دارد. دو عدد شاخک بندبند و دارای موهای حسی وجود دارد. تعداد پاها 6 عدد که پاهای عقبی بلند و مناسب برای جهش های بلند می باشد. دارای دو جفت بال که به بخش سینه ای متصل شده اند. بدن از سه قسمت سر، سینه و شکم تشکیل شده شکم دارای 11 بند بوده که 8 بند حاوی اندام گوارشی و 3 بند آخر تولیدمثلی هستند اندام شنوایی زیر بال در طرفین بند اول شکم قرار دارد. 10 جفت سوراخ تنفسی در پهلوهای شکمی قرار دارند که سه جفت جلویی برای عمل دم و 7 جفت آخری برای عمل بازدم می باشد.

در مورد گروه های مختلف عنکبوتیان (عنکبوت، رتیل، عقرب و کنه) اطلاعاتی را جمع آوری و گزارش آن را در کلاس ارائه کنید.

عنکبوت: بدن دو بخشی، دارای هشت پا، بدون بخش های جونده در دهان، بدون بال از غده های تارتن انتهای شکم تارهایی از جنس پروتئین می تنند از این تارها برای شکار و به دام افکندن حشرات، ساک تخم، پیچیدن صید و... استفاده می کنند برخی سمی و بسیار خطرناک هستند مثل عنکبوت بیوه سیاه و عنکبوت تورقیفی سیدنی.

رتیل: نوعی عنکبوت چاق و پشمالو به رنگهای زرد - قهوه ای کم رنگ - خرمالویی، معمولاً نمی گزند ولی در صورت گزش به ندرت کشنده می باشند، در حفره زمین لانه می سازند. 50 تخم می گذارند و نوزادان مدتی پیش مادر می مانند و بعد جدا می شوند، ماده ها 12 سال عمر می کنند نرها پس از جفت گیری در حدود پنج سالگی می میرند، ماده ها بزرگ تر و دارای نیش بلند می باشند. رتیل ها از حشرات تغذیه می کنند.

عقرب (کژدم): بدن کشیده و پهن تشکیل شده از بخش سرسینه و شکم که در انتهای شکم دمی با 6 بند وجود دارد که در بند آخر آن نیش قرار دارد. 8 پا به قسمت سرسینه متصل می باشد در سرسینه دو چشم میانی و 2 تا 5 چشم جانبی قرار دارد، اندازه آن 3 تا 10 سانتی متر نوع آفریقایی آن 21 سانتی متر می باشد. شب ها به فعالیت و شکار حشرات و سوسک سیاه می پردازند، در روز در زیر سنگ ها و حفره های خنک زمین قرار دارند. عقرب قرمز هندی کشنده ترین سم را دارد در کشور ما دو گونه ایرانوس و خوزتانوس وجود دارند.

کنه: در این بندپا سر، سینه، شکم در هم ادغام شده و بدن واحدی تشکیل شده است. بدون شاخک هستند - از راه خوردن خون پستانداران - پرندگان و گاه خزندگان و دوزیستان تغذیه می کنند. بیشتر تخم گذار و تعدادی زنده زا هستند. قبل از مرگ 18000 تخم می گذارند مراحل رشد آن به صورت زیر می باشد: تخم!لارو !نیمف! بالغ. به دو گروه کنه های سخت و کنه های نرم تقسیم می شوند، برخی تک میزبانه و برخی دو میزبانه و برخی سه میزبانه هستند. بهترین شرایط فعالیت آنها هوای گرم بهار و تابستان است. عامل انتقال ویروس کریمه کنگو یک نوع کنه می باشد. برخی یک تا دو سال عمر ولی برخی 20 تا 25 سال هم عمر دارند.