گام به گام دین و زندگی دهم | درس ۵: آیندۀ روشن

برخی از افرادی که پایبندی چندانی به رعایت احکام دین ندارند، می‌گویند: «ما به وجود این مجازات‌هایی که گفته می‌شود در قیامت و جهنم هست، اعتقادی نداریم» شما به این گونه افراد چه پاسخی می‌دهید؟

پیروی از یک قانون عقلی می‌گوید: «دفع خطر احتمالی لازم است». حتی اگر شخص دیوانه یا دروغگویی خبری به ما بدهد، مانند وجود سم در غذا، عقل حکم می‌کند که از آن غذا نخوریم. حال در مورد قیامت کسانی به ما خبر می‌دهند که عاقل‌ترین و راستگوترین مردمان در طول تاریخ بوده‌اند و عقل حکم می‌کند برای جلو گیری از خسران در قیامت به گفته‌های آنها عمل کنیم.

خداوند در آیات سوم و چهارم سورهٔ قیامت، خطاب به کسانی که به انکار معاد می‌پردازند، می‌گوید: «نه تنها استخوان‌های آنها را به حالت اول درمی‌آوریم، بلکه سرانگشتان آنها را نیز همان گونه که بوده، مجدداً خلق می‌کنیم». به نظر شما چرا خداوند در این آیات برای اثبات قدرت الهی به خلق سرانگشتان اشاره می‌کند؟

به خاطر اینکه اثر انگشت هرکس منحصر به فرد است و حتی برای دو قلو‌های یکسان نیز متفاوت است و این موضوع اشاره به دقت بی اندازه خداوند در خلق مجدد مخلوقات دارد.

با اندیشه در ترجمهٔ آیات زیر، برخی دیگر از دلایل انکار معاد را بیان کنید.
۱- آنان (دوزخیان) پیش از این (در عالم دنیا) مست و مغرور نعمت بودند و بر گناهان بزرگ اصرار می‌کردند و می‌گفتند: «هنگامی که ما مردیم و استخوان شدیم، آیا برانگیخته خواهیم شد؟!» (واقعه، ۴۸ - ۴۵)
۲- وای در آن روز بر تکذیب کنندگان، همان‌ها که روز جزا را انکار می‌کنند. تنها کسی آن را انکار می‌کند که متجاوز و گناهکار است. (مطفّفین، ۱۲ - ۱۰)
۳- (انسان شک در وجود معاد ندارد) بلکه [علت انکارش این است که] او می‌خواهد بدون ترس از دادگاه قیامت، در تمام عمر گناه کند. (قیامت، ۵)

آیات ۴۵ تا ۴۸، واقعه:
۱- آنان کسانی بودند که در دنیا به ناز و نعمت و عیش و نوش مشغول بودند. (خوشگذرانی)
۲- آنانی که به گناهان بزرگ اصرار و لجاجت داشتند. ( اصرار بر تخلف از فرامین الهی)
۳- آنان که پیامبران الهی و آیات خدا ر درباره قیامت مسخره می‌کردند. (شک در معاد برای خود و دیگران)
آیهٔ ۵، قیامت:
آنان می‌خواستند در طول عمر خویش به فسق و فجور پرداخته و عذاب روحی از گناه نداشته باشند. (میل به گناه داخلی)
آیات ۱۰ - ۱۲، مطفّفین:
۱- آنان که همیشه جز ظالمان و بدکاران نبودند.
۲- آنانی که خدا را افسانه و خیال و خرافات پنداشتند. (ستمگری و گناه کاری)

۱- تعدادی از کارهای نیک و تعدادی از گناهان را که در این دنیا قابل پاداش و مجازات نباشند، ذکر کنید.

کار‌های نیک: ساخت مدرسه و بیمارستان - نجات انسان - کمک به ایتام و مستمندادن - شهادت در راه خدا
گناهان: فرمان و اجرای قتل و عام - سرقت از بیت المال - خوردن مال حرام

۲- دو نمونه از استدلال‌هایی که به بحث امکان معاد می‌پردازند، بیان کنید.

۱- پیدایش انسان‌های نخستین
۲- نمونه‌هایی از زنده شدگان مردگان مانند داستان عزیر (ع)
۳- نظام مرگ و زندگی در طبیعت

۳- رابطه میان «آفرینش استعدادها و سرمایه‌های مختلف در وجود انسان» و «ضرورت وجود معاد» را توضیح دهید.

خداوند حکیم است و لازمهٔ حکمت خداوند این است که هیچ کاری از او بیهوده نباشد، پس وجود استعداد‌های مختلف، هدف دارد. انسان به دلیلی گرایش به بقا و جاودانگی، همهٔ کارهای خود را بر این اساس انجام می‌دهد. انسان خواستار همهٔ کمالات و زیبایی‌هاست. اگر معاد و جهان آخرت نباشد و قرار باشد انسان با مرگ، تبدیل به خاک شود و از بین برود، دیگر چه لزومی داشت که با این همه استعداد وارد این دنیا شود؛ انسان که از اول خاک بود. بنابراین وجود آفرینش انسان به دلیل حکمت الهی با همهٔ استعدادی که دارد، بیهوده نیست.